De Stichter
In Memoriam
Berthus, het eerste pensioenpaard, de stichter van 'het bedrijf'.
Berthus, geboren op 12 mei 1984 is tot ons groot verdriet overleden op 16 januari 2013. Met Berthus is de stichting begonnen. Eind december 2004 stond hij kreupel en doodongelukkig met een angstige en droeve blik in zijn ogen in zijn stand in de voormalige Leeuwarder Manege. Hij leed zichtbaar pijn, sloeg met zijn benen naar ieder die te dicht in de buurt kwam. Zijn versleten hoef maakte hem definitief ongeschikt als rijpaard. Berthus' lot was de slacht....
In februari 2005 was Berthus zo goed gerevalideerd dat hij alles weer kon: lopen, draven - met een prachtige gang - en galopperen. Zonder pijn en zonder medicatie.
Acht jaar lang heeft hij volop kunnen genieten van zijn dikverdiende goede oude dag. Tot september 2007 in de voormalige Leeuwarder Manege en na een tussenstop van zes weken bij de familie Hotsma aan de Wergeasterdyk in Warga, sinds november 2007 in onze eigen stallen aan de Langestraat 82 in Beetgumermolen.
Berthus genoot van de lange zomers buiten in de wei, met zijn oude vertrouwde kameraden van de voormalige Leeuwarder Manege, Tarzan, Jane, Quido en Ginger. In de wintermaanden stond hij met zijn kudde dagelijks een aantal uren in de buitenbak. Berthus was de absolute kuddeleider. Dominant, trots, heel slim en soms ondeugend of speels. Een 100% goed paard. In juni 2011 ontdekte hoefsmid Gerard Nielsen dat het helemaal mis was met de straal van zijn linker voorhoef. Er volgde een intensieve dagelijkse behandeling die bijna driekwart jaar heeft geduurd. De hoef leek genezen, maar in juni 2012 was de straal weer helemaal zacht en zat er een gat in de zool. De diagnose was straalkanker. De behandeling daarna was er op gericht het proces zoveel mogelijk te vertragen. Maar helaas, straalkanker is niet te stoppen. In januari werd duidelijk dat Berthus pijn kreeg aan de hoef. 16 Januari 2013 is besloten tot euthanasie.
Berthus was een Gelders paard. Zijn vader heette Jaguar, zijn moeder Rosaline. Fokker was J.G. de Vries in Gorredijk.
Over Berthus is in iedere Nieuwsbrief geschreven. Wie over hem wil lezen zie de Nieuwsbrieven t/m Nieuwsbrief 34. Ook is hij te zien in de TV-uitzending bij de rubriek Nieuws(brieven) van 14 januari 2010 en het filmpje aan het begin van de rubriek van mei 2011.
Quido, ons tweede pensioenpaard
Quido, geboren op 16 april 1986, was 19 jaar oud toen hij met pensioen ging. Hij leed aan artrose. Quido was een allerliefst, door-en-door goed paard. Er zat geen gram kwaad in hem. Heel veel ruiters, jong en oud hebben graag op hem gereden. Juist omdat hij zo goedaardig en lief was werd hij veel ingezet voor gehandicapte kinderen. Acht jaar heeft hij mogen genieten van zijn goede oude dag.
Een kwetsbaar paard was hij al bij zijn pensioen, hij leek ouder dan hij was, maar hij had duidelijk plezier in het leven. Quido at graag en met smaak, zette soms - helemaal onverwacht - op zijn oude dag nog een prachtig drafje in en hij was altijd in voor een liefkozing. Je kon zijn stal niet voorbij lopen zonder hem aan te halen of te knuffelen. Een echt mensenpaard. Quido genoot van aandacht. Al die jaren heeft hij goed kunnen leven met zijn artrose. Hij mocht zelf in zijn eigen wat langzame tempo bepalen hoeveel inspanning hij aankon. De laatste weken voor zijn dood ging zijn gezondheid in snel tempo zichtbaar achteruit. Hij sleepte de laatste dagen wat met zijn rechter achterbeen, vermoedelijk door een lichte verlamming en op 21 juni 2013 ging hij 's middags liggen in zijn stal en kon niet meer overeind komen. Er zat geen enkele kracht meer in zijn achterbenen. Quido hebben we die middag heel vredig, op een bed van stro in het middenpad van de stalruimte, in het bijzijn van al zijn oude kameraden, in laten slapen. Quido is 27 jaar geworden.
Quido was een een KWPN-er en had een heel beroemde vader, Ulft.
De fokker van Quido was H. van Helvoort uit Rosmalen.
Jane
Op 18 december 2005 is Jane op een ruiterfeest met veel vreugde binnengehaald als derde pensioenpaard van de stichting. Jane deed al lang dienst als manegepaard. Ze was heel betrouwbaar, geduldig, lief en gehoorzaam. Een geweldig paard voor beginners. Heel veel ruiters hebben hun eerste lessen gehad op Jane. Jane had een vreemd dribbeldrafje, maar in de galop ging ze volop aan het werk. De buitenrit vond ze prachtig, dan stoof ze enthousiast door het Leeuwarder Bos.
Het laatste halfjaar voor haar pensioen was ze regelmatig kreupel. In november 2005 kwam de diagnose van de dierenarts: afgekeurd als rijpaard door slijtage aan de kogelgewrichten. Jane had tenminste 11 jaar als manegepaard gewerkt en was rond de 20 jaar toen ze met pensioen ging.
Eind november 2015 kreeg Jane droes. Een ziekte die heel weinig voorkomt bij oude paarden of pony's. Op oudere leeftijd zijn ze bijna altijd resistent geworden voor de zeer besmettelijke streptococcen bacterie die droes veroorzaakt. Waarschijnlijk was haar immuunsysteem de ziekte 'vergeten'. Ze kreeg dagelijks pijnstillers - tenzij de koorts te hoog wordt - geeft een dierenarts geen antibiotica want dat remt de doorbraak van de abcessen. Maar Jane at steeds minder en stopte zelfs helemaal met eten. Op 3 december 2015 verergerde haar ziekte 's ochtends zodanig dat besloten is tot euthanasie. Jane werd bijna 31 jaar oud.
Jane heeft samen met Berthus en Quido - en met Tarzan en Ginger die in januari 2007 met pensioen gingen - alles meegemaakt wat in ruim tien jaar is opgebouwd. Bij de verhuizing in september 2007 van de manege naar het adres van boer Hotsma in Wergea, een paar kilometers lopen met zijn vijven achter elkaar, liep ze als nummer twee in de rij. Berthus als kuddeleider dapper voorop, maar Jane, 'het geheime wapen van de kudde', als de sterke merrie, er direct achter aan. Wij wisten dat wanneer Berthus toch even aarzelde om een nieuwe stalruimte binnen te stappen, Jane het initiatief zou overnemen en dan voorging. En net zo ging het bij de verhuizing met een vrachtwagen naar Beetgumermolen zes weken later. Berthus twijfelde of het wel verstandig was die vreemde vrachtwagen in te stappen en stond stil op de loopplank. Jane liep in het volle vertrouwen dat het goed zou komen rustig naast hem door en bracht Berthus weer op gang.
Jane was het paard dat ieder nieuw pensioendier dat er bij kwam het snelste accepteerde. De moeder van de kudde. Jane was altijd de eerste om de nieuwkomer hartelijk te poetsen. Ze had al die jaren een hoge plaats in de hierarchie. Ze hoefde nooit te imponeren om haar positie te bewijzen. Haar evenwichtigheid en haar vriendelijkheid maakten dat ieder paard graag in Jane's gezelschap was. Jane was een paardenpaard en een mensenpaard. Want voor mensen was Jane net zo vriendelijk en lief. Opgewekt, nooit slecht gehumeurd en altijd in voor een aai of een liefkozing.
Ze heeft tien jaar van haar dikverdiende pensioen kunnen genieten, Jane, onze pensioenkampioen. En alle pensioenpaarden en wij hebben van haar genoten. Iedere dag. Tien lange heel erg goede jaren met een volwaardig paardenleven. Die waren er, gelukkig. Maar afscheid nemen blijft altijd moeilijk. Lieve Jane was een hele grote vriendin, voor onze paarden en voor ons.
Tarzan
Tarzan werd 1 januari 2007 opgenomen in de stichting. Ook zij was afkomstig van de voormalige Leeuwarder Manege. Haar naam dankte ze aan Jane. Bij een Jane hoort een Tarzan. Weliswaar was Tarzan een merrie, maar met haar mooie model van het ouderwetse Gronings-Gelderse paard, stoer, groot en sterk, paste de naam helmaal bij haar. Jane en Tarzan waren grote vriendinnen en beide merries waren de favorieten van Berthus, 'de stichter'. Tarzan was zeer geliefd bij de ruiters en het was echt even slikken voor hen dat ze het werk niet meer aankon. Tarzan was 'goud-van-oud', een van de vijf paarden van de Leeuwarder Manege die alle ontwikkelingen van de stichting heeft meegemaakt. Vanaf het prille begin, met de stalling in die manege tot en met de mooie opvang die onze stallen in Beetgumermolen zijn geworden. Ze heeft het meer dan 10 pensioenjaren lang goed gehad, heel goed. Haar enige zwakke punt waren haar benen. Gevoelig voor mok en ze had artrose aan haar achterbenen. Die artrose was de reden dat ze met pensioen moest, maar die kwaal verergerde gelukkig in een heel langzaam tempo. Jarenlang kon ze met gemak rollen en overeind komen. Galop en draf waren geen enkel probleem. In 2017 was duidelijk te zien dat het overeind komen haar steeds meer moeite ging kosten. Vaak koos ze het weitje van de buren uit als plek om te rollen. Die wei helt licht en wanneer haar lijf op het hogere stuk lag was het makkelijker om weer in de benen te komen. Eerst ging ze dan zitten en vervolgens maakte ze de zwaai naar staan. Maar daar deed ze minstens drie of vier keer over voor het lukte. Op 3 augustus 2017, de dag dat ze stierf, wilde ze in haar stal niet meer overeind komen. Ruim 31 jaar oud en na meer dan 10 1/2 jaar pensioen gaf Tarzan het op. Tarzan kreeg na haar jarenlange harde werk als manegepaard wat je ieder oud manegedier van harte gunt: een prima oude dag met een 100% volwaardig goed paardenleven.
Ginger
Ginger was de laatste van de Big Five: Berthus, Quido, Jane en Tarzan. Paarden van de voormalige Leeuwarder Manege waarmee de stichting begon. 1 Januari 2007 was ze samen met Tarzan met pensioen gegaan. Ze is de oudste van allemaal geworden. 1 Januari 2018 werd ze 32 Jaar. Ginger was de kleinste van de vijf, maar zo tenger, rank en sierlijk als ze was, zo taai en gezond was ze ook. Tot het laatst toe kreeg ze van Gerard Nielsen, onze hoefsmid, altijd de hoofdprijs voor de conditie van haar hoeven. Met het in eigen beheer verzorgen van de paarden hebben we voor haar gezondheid heel veel kunnen doen gelukkig! Met dubbele porties van het speciale oude paardenvoer en gehakseld gedroogd gras kreeg ze - ondanks haar hele slechte gebit - alle voedingstoffen binnen die ze nodig had. Ze had nooit meer diarree en ze zag er gewoon heel goed uit voor een oude merrie. Ginger's aard, door en door lief, vriendelijk en zachtaardig maakte haar heel geliefd bij de andere paarden en bij mensen. Net als Jane was Ginger een paard waarbij je iedere nieuwkomer in de wei kon zetten. Paddy, de merrie van Manege Waarland die in december 2010 bij ons kwam, was tot haar dood in november 2014 Ginger's grote vriendin. Naast Jane en Tarzan, de goud-van-oud-vriendinnen. James Bond en Jordan, ook van Manege Waarland, werden haar grote vrienden. Beide ruinen waren dol op Ginger. Het was ontroerend te zien hoe Jordan waakte over Ginger. In december 2017, toen Ginger ziek werd en dierenarts Douwe Dijkman Ginger behandelde met de neussonde met paraffine spoeling, liep Jordan ongerust alsmaar heen en weer in zijn stal naast de hare. Keek om de haverklap over de scheidingswand wat er gebeurde en hij werd pas weer rustig als Douwe was vertrokken. Hetzelfde gebeurde wanneer Ginger langer buiten bleef. Dan hinnikte hij, schopte tegen de deur en kalmeerde pas als ze weer naast hem stond. Een paar weken lang leek het of Ginger beter ging worden. Ze at weer, had geen verstopping meer. Maar 15 januari at ze niet meer. 16 Januari 2018 liep ze alsmaar kleine rondjes in de buitenbak en haar achterbenen stonden niet in lijn met de voorbenen: het leek op een tia. Op 17 januari moest het besluit tot euthanasie worden genomen. Haar situatie verergerde. Ginger is vredig en rustig ingeslapen.
Loulou
Voor pony Loulou, die op 23 november 2007 in de stichting werd opgenomen, kwam de dood volkomen onverwacht. Op vrijdag 29 augustus 2008, op een vriendelijke zomermiddag, temidden van de kudde Friese paarden, Tinkers en pony Bouke, overleed Loulou aan een acute hartstilstand. Letterlijk van het ene moment op het andere was ze dood. Snel, zonder lijden.
Loulou hadden we heel graag heel lang bij ons gehouden. Ze had het geweldig op haar opvangadres bij Petra en Arjen in Goutum.
Loulou kreeg alle aandacht, een uitstekende verzorging en ze bloeide helemaal op. Afscheid moeten nemen van een pensioendier is en blijft verdrietig, maar we zijn heel blij dat we Loulou in de laatste fase van haar leven hebben kunnen geven wat ze helemaal verdiende: een prachtige oude dag.
Wie meer wil lezen over Loulou: zie bij de rubriek Nieuws(brieven), de Nieuwsbrieven nr 12, 13, 14 en 15.
Paddy
Paddy 26 jaar oud! werd op 11 december 2010 naar onze opvang in Beetgumermolen gebracht door Jose en Marco Baars, de eigenaren van Manege Waarland in de Kop van Noord-Holland. Paddy kwam samen met Baltimore. Paddy is wat je noemt een heel taai oudje! Ze heeft het tot haar 26e jaar prima gedaan.
Maar liefst 19! jaar heeft ze als manegepaard gewerkt. Paddy liep in 2009 nota bene nog mee in het nationale kampioenschap carrousel wedstrijden en dat is voor paarden extra hard werken. Manege Waarland telt maar liefst drie carrouselteams! waarbij 16 ruiters tegelijk in de bak allerlei figuren rijden. Prachtig om te zien. Paddy is een merrie die het hart van velen heeft gestolen. Niet altijd de makkelijkste in de omgang, een pittig paardje, maar toch ook erg lief. Ze wordt omschreven als ‘een paard met een pony-karakter’ en een harde werkster.
Geheel onverwacht moest op 11 november 2014 het droevige besluit worden genomen Paddy te laten euthanaseren. Zij werd 's ochtends in haar stal gevonden met een gebroken bovenbeen. In haar stal kon ze zich niet verwond hebben. Waarschijnlijk is ze struikelend/vallend gaan liggen en met het volle gewicht op haar bovenbeen terechtgekomen. Gezien haar leeftijd, Paddy was 30 jaar, waren haar botten vermoedelijk broos geworden. Paddy genoot van haar pensioen. Volop actief, levendig en altijd enthousiast maakte ze tot het laatst toe nergens de indruk een ''oud'' paard te zijn. Zij aan zij grazend of poetsend met haar grote vriendin Ginger en dol op de ''ruin van haar leven'', Fellow, was ze 100% gelukkig met haar dikverdiende goede oude dag. Wij zijn dankbaar dat haar die vier hele goede jaren gegund waren.
Baltimore
Baltimore was 26 jaar toen hij, samen met Paddy, in december 2010 als eerste generatie pensioenpaarden van Manege Waarland in de kop van Noord-Holland bij ons van zijn pensioen kwam genieten. Baltimore, een trouwe, harde werker, stond bekend als een bijzonder lieve en betrouwbare ruin. Hij is het paard waarop heel veel kinderen hebben leren rijden en het dier dat veel volwassenen van hun angst voor paarden en paardrijden heeft genezen.
Baltimore voelde zich direct thuis in onze stallen, bij hem is er nooit een moment van onwennigheid geweest. En voor Paddy was hij haar houvast 'in den vreemde'. Paddy had de eerste dagen meer moeite met de nieuwe situatie. Paddy bleef tot haar dood zijn vriendinnetje. Baltimore ging altijd speels, lief en wat plagerig met haar om. Ginger en Irma waren de andere merries waar Baltimore graag mee poetste en optrok. En sinds de komst van Jordan was dat zijn grote vriend.
Net als voor de paarden van de voormalige Leeuwarder Manege besef je ook voor de paarden van Manege Waarland wat een zegen het is dat ze met hun kameraden, die ze jarenlang kennen, samen oud kunnen worden. Paarden houden van paarden, ze gaan nieuwe vriendschappen aan, maar ze vergeten hun oude vrienden niet. Baltimore had duidelijk zijn voorkeuren in zijn vriendschappen met paarden. En zijn eigen karakter. ''Hij woont het liefst vrijstaand'' zeiden we altijd. Buiten in de bak of wei kon hij het met ieder paard vinden. Maar op stal hield hij zijn territorium in de gaten: als er een ander paard te dicht langs zijn stal liep, stak hij gauw het hoofd over de staldeur heen en probeerde even of hij ze in hun achterwerk kon bijten... Voor mensen was Baltimore door en door een lieverd. Een echt knuffelpaard. Even door zijn manen raggen, zijn hoofd op je schouder en ondertussen likte Baltimore je hand. Het was een vast dagelijks ritueel en een genoegen voor beiden.
Baltimore was altijd kerngezond. Volkomen onverwacht vond ik (Ineke de Groot) zondagmiddag, 6 december 2015, Baltimore ziek in zijn stal. Hij had ondertemperatuur en het zweet liep uit zijn manen. Na een injectie met meflosyl, een pijnstiller en ontspanner, door de dierenarts leek Baltimore eind van de middag op te knappen. Echter 's avonds ging het weer niet goed. De hele nacht is in de stal bij hem gewaakt, maar er kwam geen verbetering in zijn situatie. Op 7 december, vroeg in de ochtend is Baltimore geeuthanaseerd. De dierenarts vermoedde een extreem zware darmverstopping.
Er waren Baltimore vijf hele goede pensioenjaren gegeven, kerngezond. Met zijn oude en met nieuwe kameraden. De welverdiende goede oude dag die ieder manegedier toekomt. Dat het afscheid ooit komt, weten we, maar gelukkig niet wanneer.
Irma
Irma, geboren 27 mei 1990, was de enige uitzondering op de regel dat onze stichting er alleen maar is voor oude manegedieren. In november 2009 werd ze gebracht door de eigenaren, een moeder en dochter. De stallen waren toen nog niet ons eigendom en de toenmalige stalhouder, besloot de toen 19-jarige merrie bij onze oudjes te stallen. Sinds december 2009 keken de eigenaren niet meer naar het dier om. Het stalgeld betaalden ze evenmin. Voor Irma dreigde een akelig lot wanneer de stalhouder wegens wanbetaling de eigenaren zou sommeren het paard op te halen. De kans was heel groot dat ze, gezien haar leeftijd en conditie, gedumpt zou worden bij 'de ambulante handel' oftewel de handelaar die dieren op veetransporten naar Italie of Spanje zet. In overleg met de Inspecteur van de Landelijke Inspectie Dierenbescherming is een brief aan de eigenaren opgesteld. Die kregen negen dagen de tijd om een getekende afstandsverklaring voor het paard, samen met het paardenpaspoort, aan de stichting te zenden. Wanneer ze daar geen gehoor aan gaven zou de Inspecteur met ons bezien welke straf- en bestuursrechterlijke mogelijkheden er waren om het welzijn van Irma veilig te stellen. En we zouden de publiciteit zoeken voor Irma, met vermelding van naam en bedrijf van de eigenaren. In de brief is de familie ook de toegang tot ons terrein ontzegd. De getekende afstandsverklaring kwam op tijd binnen en Irma is officieel overgedragen aan de stichting.
Irma was, net als Quido die in 2013 overleed, een afstammeling van een heel beroemde hengst: Ulft. Ulft was Irma's grootvader en Quido's vader. Ulft moet en een buitengewoon lief en een kwetsbaar dier zijn geweest. Op Quido's gezondheid hebben we altijd extra gelet en van Irma wisten we al bij haar entree in de stichting dat haar gezondheid zorgen baarde. Ze was erg koliekgevoelig en had een fikse ruis bij het hart, een zwak hart dus. In de tijd dat de toenmalige stalhouder de paarden verzorgde werd Irma al bijgevoerd door mij met Subli, want ze was ondervoed toen ze in de stichting werd opgenomen... Maar sinds april 2013, nu we met Bennie en Karin alles in eigen beheer doen, hebben we voor Irma echt alles kunnen doen wat ze nodig had: de grote stal, het goede strooisel, bijna continu voeren met kuil van goede kwaliteit en twee maal per dag een dubbele portie Subli. En in de winter iedere dag in de benen in de paddock met Fellow. Irma werd een goed doorvoed paard, met een conditie die sprongen vooruit ging. Een prachtig paardenhoofd heeft ze haar hele leven gehad, maar haar lijf was nu ook goed gevuld, niet langer veel en veel te mager. Dierenarts Douwe Dijkman hoefden we bijna nooit meer te bellen omdat ze koliek had. Als ze een enkele keer zichtbaar last had van krampen, dan was het ook in een uurtje over. Haar lichaam kon het meestal zelf oplossen. Van zorgenpaard werd Irma ons paradepaard!
Irma is, met haar grote vriend Fellow naast zich op stal en dagelijks als gezelschap in de paddock geworden wie ze in aanleg was: een buitengewoon zachtaardig, lief en tevreden paard. Heel groot en heel zachtmoedig. Net als Quido een paard waar geen gram kwaad in zat. Genietend van haar goede paardenleven. Wij zijn heel blij dat Irma bij ons haar goede leven heeft gekregen. Juist met haar was zo duidelijk te zien wat aandacht, verzorging op maat en goede voorzieningen, van stal tot paddock, voor het welzijn en het geluk van een dier betekenen. Irma was in alle opzichten een dankbaar paard en een schat van een dier. Irma is op 12 februari 2017 geeuthanaseerd. Ze kreeg die ochtend hevige koliekverschijnselen, waarschijnlijk was er sprake van een darmafsluiting.
Halinda
Halinda, geboren 31 juli 1989, ging op 7 oktober 2012 bij ons met pensioen. Bij Manege Waarland had ze jarenlang hard gewerkt voor iedere ruiter. Halinda was een prachtige grote sterke schimmel. Ze was o.a. ''koppaard'' in het Carrouselteam. Met haar evenwichtigheid en kracht een uitstekend rijpaard. Bij ons was ze heel snel gewend. Alle paarden van de voormalige Leeuwarder Manege leefden nog: Berthus, Quido, Jane, Tarzan en Ginger. En met allemaal raakte ze goed bevriend. Met de merries heel goed zelfs. Maar ook met haar oude kameraden van Manege Waarland die er al waren en bij kwamen, Paddy, Baltimore, Jordan, James Bond en Le Duc pakte ze de vriendschap direct weer op. James Bond was haar grote liefde. Dagelijks bij de gang naar de wei of de paddock begonnen beide aan een uitgebreide poetsbeurt. Halinda maakte heel duidelijk haar eigen keuzes. Met Sandro, ons jongste pensioenpaard, voor haar een onbekend paard, sloot ze direct vriendschap. En hij met haar. Vaak als het voorjaar naderde en het zonnetje scheen, kreeg ze volop de geest en draafde ze met een prachtige draf met zweefmomenten door de paddock. Dan keek je vol bewondering toe hoe mooi, elegant en sterk ze was. Officieel ''een oud paard'', maar dat was dan nergens te zien! Bij haar komst in 2012 had Halinda al melanomen onder haar staart. Bijna alle schimmels krijgen melanomen, het hangt samen met hun pigment. We hadden het laatste jaar gezien dat de melanomen op meer plaatsen op haar lichaam voorkwamen. Op zondag 23 februari 2020 had ze hoge koorts, kort daarna constateerde de dierenarts dat haar oogwit en tandvlees geel gekleurd waren. Dat duidde op een leverontsteking. Waarschijnlijk waren de melanomen uitgezaaid naar haar organen. Op dinsdag 25 februari is besloten tot euthanasie. Halinda is heel vredig en kalm ingeslapen.
Le Duc
Le Duc, geboren in mei 1993, kwam op 18 februari 2016 bij ons. Toen nog 22 jaar oud. Zijn naam betekent ''De Hertog'', een heer van stand, letterlijk en figuurlijk. Met zijn schofthoogte van 1.75 meter en zijn robuuste bouw een grote reus. Een geweldig paard, in grootte en karakter. Ook hij was bij Manege Waarland koppaard geweest in het Carrouselteam en had op hoog niveau in de dressuur gereden. Le Duc was onmiddellijk thuis bij ons. Er is geen moment van onwennigheid geweest. Hij herkende direct zijn goede kameraad Jordan, net als de andere paarden van Manege Waarland: Halinda, Fellow en James Bond. Met Le Duc's karakter, opgewekt, vriendelijk, speels en een beetje ondeugend, werd hij snel vrienden met de andere paarden. En met mensen. In zijn ruime stal met de verlaagde wanden kon hij alle kanten uitzien, op zijn manier domineren en je letterlijk aan je jasje trekken. Le Duc pakte met zijn tanden je capuchon, trok je naar hem toe. Hij moest even aangehaald worden, door zijn manen gekrabbeld, kortom aandacht krijgen. De bezem die je tegen zijn staldeur aanzette greep hij met zijn mond beet, veegde op zijn manier ermee en gooide hem daarna om. Ook kruiwagens die net te dicht in zijn buurt stonden kregen een flinke zet. Als je dan mopperend op je hurken voor zijn stal alles er weer in schepte, kwam zijn grote hoofd over de rand van de stal heen en kriebelde hij je in je haar of likte je oor. Op zijn manier maakte hij het weer goed. En dan schoot je altijd in de lach. Zijn dood kwam volstrekt onverwacht. Op 5 april 2020, op een zonovergoten zondag, vonden we hem liggend in de paddock. Hij was een half uur daarvoor naar buiten gegaan met Sandro en Fellow. Een blik op zijn ogen was voldoende. Het licht was er uit verdwenen. Le Duc heeft vermoedelijk een hartstilstand gehad. Voor Sandro was Le Duc een hele grote vriend. Het was diep ontroerend te zien hoe Sandro die dag in de paddock afscheid van hem nam. Hij likte hele lange tijd Le Duc's hoofd, oren en lijf.
Commander James Bond
James Bond, een ruin met een schofthoogte van 1.68 meter, kwam in januari 2015 bij ons. Bij zijn pensioen was hij 23 jaar oud. Hij had minstens 13 jaar lang als manegepaard gewerkt in Manege Waarland in de kop van Noord-Holland. Een geliefd paard, heel betrouwbaar. Hij liep jaar in, jaar uit, voorop in het carrouselteam (een dressuurgroep van 16 ruiters). James Bond had een door-en-door goed karakter Er zat geen gram kwaad in hem. Een schat van een paard. Zijn naam als vrouwenveroveraar deed hij alle eer aan. Merries of vrouwen: ze hielden allemaal van hem. Zijn grote vriendin was Halinda, net als hij afkomstig van Manege Waarland. Maar ook met de paarden van de voormalige Leeuwarder Manege die toen nog leefden, Jane, Tarzan en Ginger was hij dik bevriend. Ginger was zijn grote favoriet. Hij was dol op haar. James' karakter met al zijn vriendelijkheid maakte dat je hem met elke andere ruin of merrie en met de pony's in de bak of wei kon zetten. Zelfs Rianne, onze feministe en het meest eenzelvige pensioenpaard ooit, heb ik een keer erop betrapt dat ze met James aan het poetsen was...Vorig jaar zomer toen hij met Halinda, Rianne en de pony's in de wei stond was het vertederend om te zien hoe leuk hij speelde met kleine Macho. Een soort krijgertje: Macho voorop dravend naar de paddock, James in draf er achter aan. En dan werden de rollen omgedraaid: James in draf door de wei met Macho in de achtervolging. Het spelletje eindigde altijd in een hartelijke poetsbeurt. De dagelijkse poetssessie met Halinda hoorde bij zijn dagindeling. Zodra we de deur van zijn stal openzetten draafde James als eerste naar de paddock of wei. Halinda was nummer twee waar de staldeur voor geopend werd. Maar het kwam nogal eens voor dat ik beide paarden richting paddock of wei moest duwen omdat ze op de oploop naar de paddock al uitgebreid elkaar aan het poetsen waren en er geen ander paard meer langs kon. Ze waren zo gehecht aan elkaar dat dat geen seconde kon worden uitgesteld. Van alle vrouwen die in onze opvang iedere week de paarden en pony's verzorgen, was standaard binnen een week nadat ze bij ons begonnen de uitroep: "Wat is die James een lieverd!'' Naast de dagelijkse poetsbeurt met merries waren er voor James Bond ook de dagelijkse knuffels met al onze verzorgsters.
En James Bond deed zijn naam eer aan als gentleman. Met keurige tafelmanieren. Geen geknoei of geklieder met de etensbak of er mee gooien als het eten op was. En geen stampen en timmeren tegen de staldeur als het eten in aantocht was. James wachtte rustig tot zijn voer werd opgediend. Zijn stal was altijd het makkelijkste uit te mesten, hij was een schoon paard zoals dat heet. Vrijdagavond 10 juli was 's avonds alles goed met hem. Hij at volop van zijn bijvoeding met merrie- en grasbrok die hij altijd kreeg na de laatste voerbeurt. Maar op zaterdagochtend, 11 juli 2020 werd James dood gevonden in zijn stal. Vermoedelijk heeft hij een hartstilstand gehad. James, bij zijn dood ruim 29 jaar oud, is vijf en een half jaar bij ons geweest. Hij had het helemaal naar zijn zin bij ons. Tevreden en vriendelijk. Met het goede gezelschap van zijn oude kameraden van Manege Waarland en de nieuwe vrienden die hij maakte. Zijn dood was plotseling en onverwacht. Maar er was geen lang lijden of ziekte. Dat is de troost. Wat blijft is het gemis. James Bond was een heel geliefd dier. Met een hele eigen plek. Bij alle andere paarden en pony's en bij ons.
Jordan
Jordan was 23 jaar oud toen hij in juni 2014 bij ons kwam. Jordan komt van Manege Waarland 17 Jaar liep hij maar liefst mee als manegepaard! Jordan was bijzonder. Een paard 'met een koppie erop'. In zijn jonge jaren was hij er om berucht dat hij kon bokken en steigeren als de beste. Heel wat ruiters hebben in het zand gebeten, maar desondanks veroverde hij veel harten. Iedereen vond hem ook zo'n leuk paard. Wie hem in actie wil zien in die tijd: typ bij Google: 'bokkend manegepaard/YouTube' in en je vindt het filmpje over Jordan's capriolen. Met het ouder worden beterde Jordan zijn leven, hij werd rustiger en erg lief. Hij was jarenlang 'koppaard' in de carrouselgroep (met 16 ruiters!). Maar liever en rustiger betekent niet dat Jordan zijn karakter verloochent. De eerste poging, op 30 mei 2014 om Jordan naar ons te verhuizen mislukte. Jordan weigerde, ondanks alle oefening, pertinent de trailer in te gaan. Pas bij de tweede poging, op 12 juni, in een 'luxe paardenvrachtwagen' ging het goed. Jordan vond in 2014 veel oude bekenden van Manege Waarland bij ons: Paddy en Baltimore, die in 2010 kwamen. Fellow, met pensioen in 2011 en Halinda in 2012. En voor hem onbekende dieren van de voormalige Leeuwarder Manege: Jane, Tarzan en Ginger, maar ook Irma, het verwaarloosde paard van een particulier dat in onze stichting was opgenomen. Jordan liet zich door niemand imponeren, ging rustig zijn eigen gang en had in de kortst mogelijke keren zijn eigen plaats. Hoog in de hierarchie. Met het timmeren op staldeur en wand begon hij direct. Hij kon perfect duidelijk maken wat hij wilde: ''Nu naar buiten!'' of ''Nu eten!''. Of als hij lang buiten stond en wel naar binnen wou, al timmerend op de dubbele deur naar de paddock: "Nu naar binnen!'' Al gauw had hij twee bijnamen: Jordan, de Timmerman en Jordan de Grote Kuddeleider. Al timmerend heeft hij deur en wanden van zijn stal grondig bewerkt...Maar dat Jordan een hele goede kuddeleider was, ook dat werd snel duidelijk. Fellow, met Irma als zijn geliefde merrie die hij op zijn manier ''bewaakte'', had de neiging om Baltimore, een voor Fellow concurrerende ruin, in het nauw te drijven. Jordan ging letterlijk pal voor Baltimore staan en maakte Fellow duidelijk: ''Ophouden daarmee!" Jordan beschermde dieren in zijn kudde. Met Le Duc en James Bond van Manege/Waarland die in 2016 en 2015 bij ons kwamen pakte Jordan de vriendschap direct weer op. Vanaf Jordan's komst hadden we ingesteld dat ieder nieuw dier dat in onze stichting werd opgenomen eerst alleen met Jordan in de buitenbak ging. Jordan stond dan heel rustig lange tijd stil op een plek in de bak, liet het andere dier de ruimte om de omgeving te verkennen en met hem kennis te maken. Vanaf dat moment, onze kuddeleider had het dier geaccepteerd, werd het paard opgenomen in de kudde. Bij de komst van onze pony's, Macho en Snuitje was er direct de klik met Macho. Macho stond dicht naast Jordan in de bak toen er andere paarden bij werden gelaten. Jordan had zijn oren iets naar achter, de waarschuwing: ''Niet te dicht bij Macho komen, hij hoort bij mij''. En daar houden de andere paarden zich aan. De enige nieuweling waar hij flink tegen optrad was destijds Rolinda. Ze was nerveus en liep heel zenuwachtig rond in de bak. Jordan keek het even aan, draaide zich om en gaf vlak voor haar neus twee stevige bokken. Dat bleek de manier om Rolinda te kalmeren...Ze werd direct rustig en vanaf dat moment kon Jordan niet meer stuk en was hij de ruin voor haar...Zo'n aanpak, dat kan alleen maar een goede kuddeleider. Die weet precies wat nodig is.
Jordan was een paardenpaard. Met ieder paard kon hij uit de voeten. Maar hij maakte zijn eigen keuze wie zijn favorieten waren. Hij was dol op Ginger, de merrie van de voormalige Leeuwarder Manege. Het was ontroerend te zien hoe hij over haar waakte als ze behandeld moest worden door de dierenarts. Non-stop stak hij zijn hoofd over de wand van de stal om te zien hoe het met haar ging. Hij werd pas rustig als de dierenarts vertrok. Samen met James Bond liep hij constant rondjes om Ginger heen toen ze begin 2018 een tia kreeg en alleen nog maar cirkeltjes liep in de buitenbak. Hij zag dat haar gedrag niet klopte en week niet van haar zijde. Macho en Rolinda waren tot Jordan's dood zijn kleine grote vriend en zijn grote vriendin. Plus Pomar. Het is helaas kort geweest, maar Pomar en Jordan pakten direct de oude vriendschap op.
Jordan's artrose verergerde. 's Ochtends19 januari 2022 kon hij niet meer overeind komen in zijn stal en moest er besloten worden tot euthanasie. Hij is bijna 32 jaar geworden. Met Jordan verliezen we een door-en-door vertrouwd en goed paard. Onze Grote Kuddeleider. Jarenlang bij ons. Jordan met zijn heel bijzondere karakter. ''Very much his own person''. Zijn eigenheid, zijn o zo duidelijke communicatie wat hij wel of niet wilde. Maar ook: als je hem kende, wist waarom hij timmerde, dan was hij in feite een heel makkelijk paard om mee om te gaan. Je liet de deur van zijn stal open als hij binnenkwam. Hij liep na verloop van tijd vanzelf naar de schuifdeuren of de dubbele deur om aan te geven dat hij naar buiten wou. Nooit een probleem met de dieren die al op stal stonden. Jordan kon het met ieder dier vinden. Je kon het hek naar de opslagruimte open laten staan. Jordan liep die ruimte niet in. Ook andermans stal niet. Hij stapte altijd bij binnenkomst rustig door naar zijn eigen box. Als hij een enkele keer met heel slecht weer toch binnen wilde blijven, kon je met kruiwagens mest, hooi of kuil aan alle kanten om hem heen rijden. Hij bleef de rust zelve.
Jordan heeft hele goede jaren bij ons gehad. Tot zijn laatste dag heeft hij volop kunnen genieten van een 100% paardwaardig bestaan, te midden van zijn oude en nieuwe vrienden.
Maar er is het gemis. Jordan, ons bijzondere paard, de Timmerman en Grote Kuddeleider is niet meer.
Fellow
Fellow kwam op 1 oktober 2011 bij ons. Hij was afkomstig van Manege Waarland in NH. Fellow was toen 24 jaar oud. Hij is bijna 12 jaar bij ons geweest. Fellow werd 36 1/2 jaar oud! Een leeftijd die te vergelijken is met een 95+ jarige mens...Toen hij bij ons kwam was hij volkomen in zichzelf gekeerd. Hij had het helemaal gehad met het manegewerk. Het heeft maanden en maandenlang geduurd voor hij zich volledig ontspande.In de maanden dat hij tot rust kwam en leerde dat er geen 'moeten' meer was, hielp het gezelschap van merrie Irma hem. In 2010 was ze, als enige uitzondering op de regel dat we er alleen zijn voor oude manege dieren, opgenomen in onze stichting. Irma was een volkomen verwaarloosd dier dat in het jaar daarvoor door de eigenaren letterlijk gedumpt was in onze stallen toen die nog niet ons eigendom waren. In Fellow zat 'hengstenbloed', dat werd duidelijk. Een ruin waarin toch nog hormonen van een hengst leven. Irma was dol op Fellow en Fellow op haar. Een jaar na zijn komst riepen we als we hen beiden buiten bezig zagen: ''Het is weer sex, drugs and rock and roll!''. Karin dacht dat hij een klophengst was, een ruin waarbij de castratie niet volledig is gelukt. Maar de dierenarts heeft dat nog onderzocht en meldde dat hij echt een ruin was. Fellow bloeide op. Hij kreeg de levenslust, vitaliteit en vrolijkheid terug. Die heeft hij zijn hele pensioentijd bij ons gehouden. Hij begon bij ons aan een hele goede en hele lange tweede jeugd.
Fellow was een heel mooi paard. 'Hoog in het bloed' , oftewel met veel Arabisch bloed. Net als Nirvana. Groot, slank, hoog op de benen. Met een erg sterk gestel. Maar ook met een grote gevoeligheid. Een heel mooi paard is hij gebleven tot de week voor zijn dood. Zijn leeftijd zag je absoluut niet aan hem af. Steevast werd hij 10 jaar jonger geschat. Van het paard dat je hand ontweek werd hij het paard dat je opzocht in de wei, zijn hals naar je toe boog met maar één uitnodiging: ''Krabbel mij even heerlijk over mijn nek''. Op stal stak hij heel aandoenlijk regelmatig zijn hoofd wat scheef over de deur naar je toe. Dan wilde hij zachtjes onder zijn kin gekriebeld worden. Met zijn ogen half dicht genoot hij van de liefkozingen. Dezelfde Fellow die ooit bij zijn komst je direct ontweek als je hem aan wilde halen....
Bij Fellow kwam de speelsheid volop tot leven. Hij was heel speels. De grote uitdager in het 'ruinenspelletje'. Elkaar aan het halster trekken en duwen, uitproberen wie de sterkste is. Daar liep hij drie jaar geleden een akelige wond mee op aan zijn hak. Sindsdien ging hij iedere dag met springschoenen aan naar buiten. Af en toe kwamen Fellow en Pomar hijgend binnen, 'tong op de schoenen'. Zo wild en uitgelaten waren ze al spelend en rond galopperend bezig geweest. Fellow, in mensenjaren een 90 plusser! En dan met zo'n conditie! Pomar, No Limit en Sandro waren de laatste jaren zijn vaste vrienden. Allemaal net als hij helemaal in voor het spel. Pomar, ook afkomstig van Manege Waarland, die in 2021 bij ons kwam en Fellow herkenden elkaar direct. Ze hadden elkaar meer dan 10 jaar niet gezien. Het was ontroerend om te zien hoe goed het geheugen van paarden is. Hun vriendschap werd onmiddellijk voortgezet.
In 2014 verbouwden we de eerste vier kleine stallen in het verste staldeel tot drie grote ruime stallen. Fellow kreeg uiteraard de grootste stal. Heel licht en ruim, met twee openslaande ramen. Fellow was al blind aan zijn rechteroog toen hij bij ons kwam. Dat zijn slechte oog hem wat beperkte zag je in de kleine stal waar hij voorheen stond. Hij draaide zich daar altijd heel voorzichtig om. In de nieuwe stal merkte je niet meer dat hij blind was aan een oog. Hij bewoog zich makkelijk en vrij. De ramen van zijn stal die op het oosten ligt kunnen bijna het hele jaar door open blijven. Fellow stond op stal graag met zijn hoofd naar buiten. Nagenietend van het eten, soezend of soms heel alert rondkijkend. Hij was zo tevreden in zijn stal. ''Onze Kroonprins'' noemden we hem. Een heel mooi, koninklijk paard in zijn eigen koninkrijkje.
Fellow's zwakke punt was zijn gebit. Maar de operatie vorig jaar mei aan dat gebit in onze stallen durfden we aan. Zijn conditie was zo goed. Binnen 24 uur was hij helemaal de oude. 's Avonds als de Subli, het speciale oude paardenvoer, werd rondgedeeld en ik met het steekkarretje de bakken vervoerde naar zijn staldeel, hinnikte hij altijd uitgelaten en enthousiast: ''Ha! Eten!!''. Met dat voer en de bijvoeding met geweekte ponybrokjes bleef hij uitstekend op gewicht. 's Ochtends en 's avonds kreeg Fellow die hele grote voerbak, gevuld tot de rand. Maar het ging altijd achter elkaar op.
Fellow heeft alle pensioendieren die van Manege Waarland bij ons kwamen meegemaakt en de vijf paarden, Berthus, het paard-der-paarden waarmee de stichting begon, Quido, Jane, Tarzan en Ginger van de voormalige Leeuwarder Manege. Bijna 12 jaar lang, een heel groot deel van zijn leven, was hem gegund voor een 100% volwaardig, heel gezond, goed en ontspannen pensioen. Te midden van oude en nieuwe vrienden. Het was een gelukkig leven. Dat straalde hij uit.
Al die lange, lange jaren was Fellow er. Hij en wij genoten van zijn goede leven. Maar onze lieve, lieve Fellow, onze Kroonprins, is niet meer.
Bergerac
Bergerac, afkomstig van Manege Molenruiters in Vrouwbuurstermolen, was 22 jaar oud toen hij op 25 januari 2017 werd opgenomen in onze stichting. Met zijn schofthoogte van 1.57 meter, net een centimeter groter dan het grootste formaat pony, een klein paard dus. Maar een grote werker. 14 Jaar lang had hij hard gewerkt. Heel hard zelfs. Hij was een geweldig paard om op te rijden. Heel werkwillig, Prima voorwaarts - soms zelfs iets te - dan vloog hij door de bak in een razendsnelle galop. Bergerac was goed in dressuur, maar hield ook van springen. Jong en oud, gezond of gehandicapt: voor iedere ruiter deed hij zijn best. Ook bij ruiters van de Stichting Paardrijden Gehandicapten was hij geliefd. Maar hij trok het de laatste maanden van 2016 niet meer. Hij was regelmatig kreupel, een teken dat hij het werk als manegedier niet meer aankon. Bergerac heeft helaas maar heel kort van zijn goede oude dag kunnen genieten.
Ruim twee maanden lang deed hij het uitstekend: hij at volop, kon het prima vinden met zijn nieuwe pensioenkameraden, was levendig en opgewekt. Maar begin april stond hij lusteloos op stal. Hij at niet en had zware diarree. En hij had koorts, hoge koorts. De diagnose was een salmonella-besmetting. Er werd een zware antibioticakuur met pijnstillers en andere medicatie ingezet. En Bergerac genas. Alleen bij het opvoelen van zijn darmen had de dierenarts geconstateerd dat zijn milt was verschoven en dat die milt veel groter was dan normaal. Twee weken lang leek alles weer goed te gaan met Bergerac, maar van de ene dag op de andere was het weer helemaal mis. Hij hield zware diarree, zijn eetlust werd steeds minder en na ruim een maand moest op 6 juni 2017 het zware besluit worden genomen tot euthanasie. Vermoedelijk is er sprake geweest van een tumor en is die de oorzaak geweest van zijn ziekte. Het is en blijft erg verdrietig dat hem zo weinig tijd was gegund.
Snuitje
Snuitje kwam samen met Macho in februari 2019 bij ons. Jaren en jaren lang hadden ze beide gewerkt in Manege Molenruiters. Ze waren een begrip. Veel ruiters van die manege en een aantal is inmiddels in de 30, hebben leren pony rijden op een van twee. Snuitje was direct thuis bij ons. Macho heeft de eerste 24 uur grote moeite gehad met de verandering, maar Snuitje zag direct dat het goed was.
Ze was slim. Heel slim. Bij haar komst had ze het terrein goed bekeken en binnen de kortst mogelijke keren glipte ze, als je haar en Macho naar de buitenbak liet gaan, onder het touw door dat de paarden moet weerhouden om het grindpad naar de parkeerplaats op te lopen. Snuitje dook met haar hoofd omlaag onder dat touw door en ging in snelle draf - het trip trip trip geluid van haar hoefjes op het grind hoorde je binnen - naar de parkeerplaats. Die is altijd afgesloten met het schuifhek. Daar graasde ze lekker van de grasrand lang ons tuintje en bij de ingang van de wei. Snuitje was onze kleine tuinierster. 's Winters moest je er wel om denken dat ze, wanneer ze onze opslagruimte inliep om naar haar stal te gaan, niet eerst het deksel van een van de Subli emmers er afwipte om alvast aan het eten te beginnen... Dat in de opslagruimte altijd Subli, het speciale oude paardenvoer, in de week staat voor de volgende voerbeurt, hoefde je haar niet te vertellen. Dat wist ze allang. Als het heel slecht weer was met veel regen, besloot ik vaak de pony's niet in de buitenbak te laten bij het uitmesten van hun stal. Ik liet ze los rond lopen in de stalruimtes en de opslagplaats. Ik zette dan de kruiwagen met kuil naast de schuifdeuren. Snuitje wist ook dan precies wat te doen: als ze trek had samen met Macho lekker eten van de kuil en wat ommetjes maken binnen. Als ze hengstig was sloeg ze de kuil over en liep direct door naar de stallen van de mooie grote jongens: Sandro, -waar ze dol op was en hij op haar - Pomar en Fellow. Piepend en plassend ging ze van stal naar stal. Er zijn ruinen die na de castratie toch een portie ''hengstenbloed'' houden. Die wist ze feilloos te vinden. Macho snapte haar gedrag niet, in hem zit geen hengstenbloed, maar hij ging rustig door met het eten van de kuil. Pas als de stal was uitgemest liep ze er bijna altijd zelf weer in. Ze probeerde nooit tijdens het uitmesten haar stal in te lopen.
Snuitje genoot van haar leven bij ons. Ze mocht alles. Dat ze gelukkig was zag je extra goed wanneer het voorjaar naderde. De zon kreeg op mooie februaridagen kracht en de merries in de buitenbak staken elkaar aan in levensvreugde en blijheid. Al bokkend, steigerend en galopperend daverden ze door het zand. Snuitje deed volop mee. Ze galoppeerde op volle snelheid in achtjes door de bak. Met gemak slalom na slalom makend om de grote merries heen. Ik stond er iedere keer versteld van hoe ongelofelijk snel en wendbaar ze was. En hoeveel energie ze had. In de winter van 2020-2021, toen er voor het eerst in jaren weer een pak sneeuw was gevallen, was ze de gangmaakster in de sneeuwpret: ze ging in rengalop dwars door de sneeuwhopen heen, rolde om en om in de sneeuw en alle merries en Macho volgden.
Ze at tot op het laatst altijd graag en goed. Op de Subli, het speciale oude paardenvoer, was ze dol, net als op de geweekte ponybrokjes. Met het appeltje als toetje natuurlijk. Bij die voerbeurt zetten we haar en Macho aan het halster vast. Anders at ze geheid ook Macho's portie op...Waar je ook was in de stal of opslagruimte, Snuitje liet luid en duidelijk weten dat ze het eten op had. Dan stak ze haar neus onder de bak en gooide hem in een grote boog met een harde klap op het middenpad. Het signaal voor mij dat haar halster losgemaakt moest worden. ..
Snuitje was allerliefst. 's Avonds als ik na de laatste voerbeurt alle paden en gangen grondig schoon veeg, hurk ik altijd voor de staldeur van de pony's om restjes kuil en Subli die gemorst zijn op het blik te vegen. Snuitje boog vaak haar hoofd over de staldeur en kriebelde in mijn haar. Ik stak dan mijn handen uit en krabbelde haar nek. Even neus aan neus, een kleine liefkozing. Het was een dagelijks genoegen voor ons allebei. En bijna altijd hoorde je, als je 's avonds door de schuifdeuren naar binnen stapte, een luide hinnik van Snuitje: ''Ha! Je bent er!"
Haar einde kwam zo onverwacht. Ze begon de dag helemaal goed, gezond en opgewekt. 1 Juni dit jaar zou ze 32 jaar geworden zijn. Het was als het droevige liedje van Annie M.G. Schmidt: ''Vanochtend vloog ze nog...'" Lief, klein, slim, door-en-door vertederend Snuitje. Haar dood betekent een heel groot gemis voor Macho en ons allemaal.
